بسترهای پیدایی عرف در نظام های معاملاتی ایران با مطالعه تطبیقی انگلستان و فرانسه

نویسندگان :

فاطمه ذوالفقارزاده¹،
کارشناسی ارشد، حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد صفاشهر¹
شماره صفحه : 293-284
DOI :
چکیده :

عرف و عادت، قدیمی‏ ترین پدیده حقوقی است و از زمان های بسیار کهن تا گذشته ‏ای که چندان دور نیست، تنها مظهر و جلوگاه حقوق بوده است. برای بررسی تفصیلی در ابتدا به بحث عرف در حقوق، فرانسه و انگلستان(کامن لا) ‏پرداخته می شود. در ادامه، عرف در قانون و حقوق ایران و فقه اسلامی و سپس نمونه ‏هایی از مصادیق عرف در فقه و نقش عرف مورد بررسی قرار می گیرد. عرف‌ در حال‌ حاضر نقش‌ بسیار محدودی در حقوق‌ انگلستان‌ ایفا می‌کند. به‌ موجب‌ قاعده‌ای‌ که‌ مقرر می‌دارد که‌ عرف‌ برای‌ اینکه‌ الزامی‌ شود باید جنبه باستانی‌ داشته‌ باشد، هرگونه‌ نقش‌ مهمی‌ از عرف‌ محلی‌ سلب‌ شده‌ است‌. قانونی‌ از سال‌ 1269 میلادی‌ که‌ هنوز هم‌ لازم‌ الاجرا است‌، اعلام‌ کرده‌ است‌ که‌ عرف‌ باستانی‌ آن‌ است‌ که‌ پیش‌ از سال‌ 1189 میلادی‌ وجود داشته‌ است‌. پادشاهان فرانسه به ویژه به تدوین عرف همت گماشتند تا حفظ آنها را تامین کنند. به عنوان نمونه، در اواسط قرن پانزدهم میلادی (1454 م) «شارل هفتم» با فرمان مشهور Montil Les Tours که برای اصلاح دادگستری صادر گردید، مقرر کرد که عرف های مملکت پادشاهی فرانسه رسما نگارش یابد و آیینی در این باب تاسیس کرد. و عرف ها و عادات کلیه شهرستان های فرانسه رسما به صورت مجموعه ای نوشته شد. این امر که از نیمه دوم سده پانزدهم آغاز گردیده بود، در نیمه نخست سده شانزدهم به انجام رسید. اندک درنگ در این مجموعه ها که شامل نگارش یا تفسیر عرف ها است، این نکته را به دست می دهد که آن چه در غالب این مجموعه ها به ویژه در مجموعه های عرف و عادت فرانسه جلب توجه می کند، جزیی و ناقص بودن آنها است. این باور که ظاهرا در ارتباط با اندیشه منوط بودن اعتبار عرف به تصریح از سوى قانون و شرع مى باشد، سخن گفتن از ضمیر، شعور و اراده و ایمان جامعه را بى‏ مورد مى ‏شمارد و بر این سخن است که عرف ‏ها از اراده و تمایل گروه خاصى که‏ در طول تاریخ به اشکال گوناگون همچون انبیا، حکام و سلاطین، نظام‏هاى سیاسى، ادارى و حقوقى و مقامات و مناصب دولتى و قانونى نمود پیدا کرده ‏اند، ناشى گردیده ‏و صرفا آمره بوده‏اند که به تدریج‏ با گذشت زمان و بر اثر تکرار در افکار و اندیشه‏ افراد جامعه ریشه دوانیده، به گونه ‏اى که رعایت آن براى حفظ نظام زندگى اجتماعى ‏ضرورت یافته است.

موضوع : فقه و حقوق
کلمات کلیدی : عرف، نظام حقوقی، ایران، انگلستان، فرانسه
لینک ارجاع مقاله :
www.hijournal.ir/fa/downloadpaper.php?pid=440&rid=41&p=A

---

تعداد بازدید از مقاله : 15
تعداد دانلود فایل : 1